Co wybrać - pianino czy fortepian?

Jest to klawiszowy, młoteczkowy, strunowy instrument muzyczny, który, jak już zostało powiedziane, jest blisko spokrewniony z fortepianem. Posiada struny ustawione pionowo. Pierwsze pianino powstało 1709 roku, a zbudował je Jan Schmidt z Salzburga, choć według innych przekazów zrobił to Grüneberger z Halle na końcu XVIII w. lub początku XIX w. Swoją największą popularność pianino zyskało w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to w mieszczańskich domach zaczęło ono powoli wypierać fortepian, a to z uwagi na niższą cenę i mniejsze rozmiary. Dziś pianino jest bardzo popularnym instrumentem strunowym. Wyróżnia się kilka mechanizmów piani nowych:

Każde pianino posiada pedały, w przeważającej części przypadków są to dwa pedały, choć nowoczesne instrumenty posiadają trzy pedały, zaś pierwsze pianina miały tylko jeden pedał. Najczęściej grając na pianinie wykorzystujemy wyłącznie prawy pedał, który służy do przedłużenia wybrzmienia zagranych dźwięków, po zdjęciu palców z klawiszy. Z kolei, w przeciwieństwie do fortepianu, środkowy pedał wycisza maksymalnie brzmienie pianina, bowiem jego naciśnięcie powoduje, że pomiędzy młotki, a strunę wsuwa się pasek filcu, co zmniejsza siłę uderzenia młotka w struny. Warto przypomnieć, że w przedwojennych pianinach zamiast tego pedału instalowano gałkę z boku klawiatury z napisem moderator. Użycie trzeciego, lewego pedału powoduje lekkie wyciszenie pianina, ponieważ po jego wciśnięciu belka spoczynkowa młotków przesuwa się w kierunku strun, zmniejszając jednocześnie odległość młotka od nich.

Kupując używane pianino, musimy zwrócić uwagę na to, czy nie posiada on usterek i wad. Do najczęstszych uszkodzeń zalicza się tu:

Fortepian to klawiszowy, młoteczkowy, strunowy instrument muzyczny, który dziś dysponuje skalą od A2 do c5 (88 dźwięków/klawiszy). W każdym fortepianie, bez względu na prezentowany typ, struny rozpięte są na stalowej ramie w poziomie, uderzane są młoteczkami obciągniętymi filcem. Każde naciśnięcie klawisza powoduje osobne uderzenie młoteczka w strunę, przenosząc tym samym dynamikę uderzenia w klawisz. Natychmiast po pobudzeniu struny, młoteczek odbija się od niej. W zależności od siły uderzenia w klawisz, zatrzymuje się wyżej lub niżej. Dzięki temu muzyk ma czas na szybką repetycję, inaczej niż na przykład podczas grania na pianinie. Po zwolnieniu nacisku na klawisz do struny przyciskany jest tłumik wyciszający jednocześnie jej drgania. W ten dość skomplikowany sposób mechanizm fortepianu realizuje podstawową cechę tego instrumentu odróżniającą go od wcześniejszych instrumentów strunowych, klawiszowych, które nie miały możliwości kształtowania dynamiki dźwięku oraz czasu jego trwania.

Pierwszy fortepian prawdopodobnie powstał pod koniec XVI wieku. Twórcą instrumentu, który był pierwowzorem współczesnego fortepianu był zaś Bartolomeo Cristofori, który zbudował swój instrument pod koniec XVII wieku albo na początku XVIII wieku.

Biorąc pod uwagę długość fortepianów, można wyróżnić ich cztery rodzaje:

Trzeba powiedzieć, że fortepian jest w zasadzie dominującym instrumentem solowym, zaś literatura pianistyczna zawiera setki dzieł i jest integralnym elementem dorobku współczesnego każdego kompozytora. Warto podkreślić, że fortepian ma wszechstronne zastosowanie, co sprawia, że stał się on podstawowym instrumentem uzupełniającym w nauczaniu praktycznie rzecz ujmując każdego rodzaju muzyki.

Fortepian zbudowany jest z następujących elementów: rama żeliwna, nakrywa ruchoma przednia, sztaba dociskowa, tłumiki, nakrywa ruchoma tylna, kontrklawiatura, listwa pedałowa, przekaźnik pedału, dźwignia pedału, pedały, prawy (forte), lewy (piano), podstawek, zaczepy, płyta rezonansowa, struna.

Pierwotnie, w fortepianach umieszczano zamiast pedałów tzw. dźwignie kolanowe, mieszczące się pod stołem i jak można się domyślić, poruszano je kolanem pianisty. Użycie ich powodowało zmianę barwy instrumentu. W fortepianach i pianinach produkowanych od drugiej połowy XIX wieku zaczęto umieszczać aż trzy pedały, które to służyły do zmiany charakterystyki dźwięku. Z reguły jest ich dwa lub trzy, przy czym ich funkcje podlegają pewnej wariacji.

Wyróżnić można dwa odmienne mechanizmy budowy fortepianu, podobnie jak w pianinie. Mowa tu o mechanizmie współczesnym – angielskim o podwójnej repetycji oraz mechanizmie wiedeńskim, dawnym, posiadającym pojedynczą repetycję.

Istnieje na świecie bardzo wielu producentów pianin i fortepianów, mniej lub bardziej renomowanych. W grupie tej można znaleźć takie marki jak: A. Grand, Acrosonic , Albrecht, Charles , Altenburg, Otto, Astin-Weight, Astor, August Foerster, Baldorr & son, Baldwin, Baldwin, D. H., Barratt & Robinson, Bechner, Bechstein, C. , Becker, Belarus, Bentley, Bergman, Betting, Th., Bluthner, Bohemia Piano, Bonaseal, Borgato, Bosendorfer, Boston, Brentwood, Brinsmead John, Broadwood, Cable, Calisia, Carl Ebel, Challen, Chappell, Charles Albrect, Chavanne, Chickering , Classic, Cline, Conn, Cramer, Daewoo, Diapason, Disklavier, Eavestaff, Ellington, Elysian, Essex, Euterpe C., Everett, Falcone, Fazioli, Feinton, Fenner, Feurich Feurich C. Bechstein Germany, Fibich, Foerster, August, Gaveau, Grotrian, Haileer, Halle & Voight, Hamilton, Hampton, Hansen, Hastings, Heilman, Heintzman, Helios, Hoffmann, W., Horugel, Howard, Hupfeld, Hyundai, Ibach,J & C Fischer, Jassen, Jonas Chickering, Kawai, Kawai-Schultz, Kemble, Kimball (W. W.),Kingsburg, Knabe, Knight, Kohler & Campbell, Kranich & Bach, Legnica, Linden, Lowrey, Maeari, Marshall & Rose, Mason & Hamlin, Mecklenburg, Monarch, Monington & Weston, Nakamichi, Nakamura, Niemayer, Nordiska, Offenbach, Otto Meister, Overs-Steinbach, Pearl River, Petrof, Pfeiffer, PianoDisc, Pianova, Pleyel, Pramberger, Prince, Princess, Rameau, Richter, Ridgewood, Ritmuller ,Rogers-Hopkinson, Ronisch, Rosler, W., Roth & Junius, Royale, Rud. Ibach Sohn, Rudolf Wurlitzer, Sagenhaft, Samick, Sangler & Sohne, Sauter, Schafer & Sons, Schiedmayer, Schimmel, Schirmer & Son, Scholze, Schubert, Schultz & Sons, Schulze Pollman, Schumann, Seiler, Shanghai, Sherman, Shingeru-Kawai, Shirmer, R., Sohmer, Sojin, Steck, Geoge, Stegler, Steinbach, Steinberg, Steinbert, Steiner, Steingraeber &Sohne, Steinmann, Wilh., Steinmayer, Steinway & Sons, Story & Clark, Strauss, Tadashi, Thurmer, Ferd., Tokai, Wagner, Waldstein, Walter, Weber, Weimar, Welmar, Weinbach Petrof/Weinbach, Wendl & Lung, Westbrook,Whelpdale Maxwell& Codd, Wieler, Witton & Witton, Woodchester, Wurlitzer, Xinghai, Yamaha, Young Chang, Zimmermann.

Trudno powiedzieć, czy lepiej wybrać fortepian, czy pianino. Wszystko uzależnione jest to od indywidualnych wymagań muzyka, a także przestrzeni, jaką możemy przeznaczyć na nasz instrument muzyczny. Generalnie, trzeba powiedzieć, że fortepian charakteryzuje się pełniejszym, bardziej bogatym brzmieniem niż pianino, dlatego z reguły jest on używany jako klasyczny instrument koncertowy. Pianino częściej ma zastosowanie domowe i do nauki.