Wstęp: Aniela Łempicka
Opracowanie tekstu, przypisy i słowniczek gwarowy: Roman Hennel
Ilustracje: Andrzej Stopka
Na
Skalnym Podhalu to cykl 40 nowel Kazimierza Przerwy-Tetmajera, wydawanych w latach 1903-1910. Napisane gwarą podhalańską, utwory te ukazują życie górali tatrzańskich za czasów cesarzowej Marii Teresy.
Autor po mistrzowsku oddaje niezwykłość świata górskiego i prymitywną kulturę zbójników, myśliwców i juhasów, odmalowując ją na tle skalnych szczytów, lasów i hal. Lektura nowel nie przyniesie zawodu nawet najbardziej wyrafinowanym gustom literackim i być może sprawi, że niejednemu miłośnikowi gór zakręci się w oku łza wzruszenia.
Na końcu przypisy i słowniczek gwary góralskiej.
- Wstęp
- Przedmowa
- Stara książka i stara pieśń
- Zbójecka chałupa
- Jak Jasiek Mosiężny nie mógł znaleźć szczęścia
- I. O Marysi „Dalekiej”
- II. O Wójtowej Marynie
- Gazda halny
- Krystka
- Jak wzieni Wojtka Chrońca
- Żelazne Wrota
- Jak się Michał Łojas powiesił
- Dziki Juhas
- Jak Jasiek z Ustupu, Hanusia od Królów i Marta Uherczykówna z Liptowa śpiewali w jedno słoneczne rano ku sobie
- Franek Seliga i Pan Bóg
- Jak się Józek Smaś pojechał wysłuchać
- O Bartku Gronikowskim raubszycu
- Jak umarł Jakub Zych
- Orlice
- Sobek Jaworcarz jaki honor miał
- O Wałku sietniaku
- Jak Dziwnego Juhasa zatańcowało
- „On”
- Rosicka
- Pudrasowego Kuby zmartwychwstanie albo jak się diabeł jak wesz na grzebieniu postawił
- O Matce Boskiej Ludzimierskiej
- O Zosi Walcakównej
- Ku niebu
- Jakie jest serce matki albo kiedy anioł płakał
- Zimowe panny, albo o Maćku, który przepadł w górach
- Szczepan bez Ziemi
- O Wojtku cudaku
- Ocean
- Jak baba diabła wyonacyła
- Murzański
- O ludzkiej biedzie
- Szkic opowieści o Zwyrtałowi muzyce (a Zwyrtale muzykancie)
- Za sytko
- Śpiący rycerze (jakby o nich chłop opowiedzieć powinien)
- Dziś tu cicho
- Notatka a polskim chłopie
- Babski wybór
- Bez co się święci dostali na kępę
- O Panu Jezusie i zbójnikach
- Szymek Krzyś
- Przypisy
- Słowniczek gwarowy
Kazimierz Tetmajer, ps. Przerwa (1865-1940), polski poeta, prozaik, dramaturg, brat przyrodni malarza Włodzimierza Tetmajera. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego i w Heidelbergu. W okresie I wojny światowej związany z legionami Józefa Piłsudskiego, organizator Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala, redaktor pisma „Praca Narodowa”. Po wojnie osiadł w Warszawie. 1921 prezes Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy.
Uważany za jednego z najwybitniejszych twórców Młodej Polski. Rozgłos i uznanie przyniósł mu cykl zbiorów poetyckich:
Poezje (1891),
Poezje. Seria II (1894),
Poezje. III (1898),
Poezje. IV (1900),
Poezje. V (1905),
Poezje. VI (1910),
Poezje. VII (1912),
Poezje. Seria ósma (1924). W mistrzowskiej formie wyrażał pesymistyczne nastroje swego pokolenia (tzw. schyłkowców), nawiązując m.in. do filozofii A. Schopenhauera i F. Nietzschego.
Jako prozaik odniósł sukces opowiadaniem
Ksiądz Piotr (1895), nowelami zebranymi w tomie
Na Skalnym Podhalu (1903-1910),
Legendą Tatr (1912). Mniej udana była powieść historyczna z czasów napoleońskich
Koniec epopei (tom 1-3, 1913-1917), a także powieści współczesne z życia artystów, np.
Anioł śmierci (1898) i dramaty.
Wybór nowel (1906),
Poezje. Wydanie zbiorowe (tom 1-4, 1923-1924),
Poezje wybrane w serii Biblioteki Narodowej (1968),
Poezje (1979).
Gato
Seria:
520 str., oprawa miękka, format 140x200
Stan: b. dobry
Wyd.: Wydawnictwo Literackie, 1987
ISBN: 83-08-01144-6
