Jakie powieści historyczne warto przeczytać?

Powieść historyczna – jest jedną z gatunków powieści. Powstała we współczesnej formie na początku XIX wieku. Niektórzy badacze są zdania, że jej powstanie sięga czasów starożytnych (Iliada i Odyseja), no i średniowiecza, chodzi tutaj głównie o romanse rycerskie. Książki historyczne to utwory dymorficzne, które przeplatają w sobie płaszczyznę historyczną i literacką.

Na skróty...

• Odmiany powieści historycznej
• Trzy etapy rozwoju powieści historycznej
• Autorzy powieści historycznej i ich dzieła
• Podsumowanie

Odmiany powieści historycznej

w sposobie przedstawiania świata w powieści

powieść walterskottowska (Walter Scott- „Waverley”)

powieść pamiętnikarska (J. Niemcewicz- „Dwaj panowie Sieciechowie”)

w stosunku do aktualnych źródeł historycznych

powieść biograficzna

tradycyjna powieść historyczna (A. Dumas, L. Tołstoj, H. Sienkiewicz)

Trzy etapy rozwoju powieści historycznej

„Założycielem” powieści historycznej był Walter Scott na początku XIX wieku.

W drugiej połowie XIX wieku zaczęły powstawać gigantyczne panoramy historyczne, jak np. „Wojna i pokój” Lwa Tołstoja

W XX wieku kontynuowane są najważniejsze tendencje rozwojowe powieści historycznej XIX w., jednak z nieco innego punktu widzenia

XIX wiek

W powieści z XIX w. narrator podobnie jak w książkach obyczajowych był wszechwiedzący, w trzeciej osobie. Cała akcja powieści toczyła się w niezbyt odległej przeszłości. Niekiedy narrator stawiał na archaizację, dzięki czemu relacja stawała się bardziej wiarygodna.

XX wiek

Powieść z XX w. nieco różni się od tej z wieku XIX. Nie ma mowy o poetyce scalonej. Oczywiście tworzono dzieła, które pisano według wzorców z XIX wieku. Każdy z autorów kreował swój osobisty warsztat, gdzie sposób pisania był dla niego charakterystyczny. Pisarze czasami korzystali z archaizacji. Chętnie sięgano po elementy współczesnej nauki, tym bardziej z zakresu psychoanalizy np. Freuda.

Powieść historyczno- fantastyczna

Teodor Parnicki spopularyzował najnowszą odmianę powieści, czyli historyczno- fantastyczną. W lekki sposób naginał, ale i przeinaczał źródła historyczne, spekulował co może się wydarzyć. „Sam wyjdę bezbronny” to pierwszy utwór Parnickiego. W dzisiejszych czasach taki gatunek możemy odnaleźć w utworach osób takich jak: C. Willis, czy też U. Eco.

Autorzy powieści historycznej i ich dzieła

XIX wiek

Walter Scott: Waverley czyli Sześćdziesiąt lat temu, Rob Roy, Narzeczona z Lammermooru, Ivanhoe

Aleksander Dumas (ojciec): Książki o muszkieterach, Hrabia Monte Christo

Charles Dickens: Opowieść o dwóch miastach, Barnaba Rudge

Gustaw Flaubert: Salambo

Henryk Sienkiewicz: Krzyżacy, Trylogia, Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski, Quo vadis

Bolesław Prus: Faraon

Józef Ignacy Kraszewski: Barani Kożuszek. Opowiadanie historyczne z końca XVIII w., Sto Diabłów. Mozaika z czasów Czteroletniego Sejmu, Stara baśń, Waligóra

XX wiek

Robert Graves: Ja, Klaudiusz, Klaudiusz i Messalina, Córka Homera

Stefan Żeromski: Wierna rzeka

Dymitr Mereżkowski: twórca powieści, które opowiadają dzieje m.in.: Juliana Apostaty, Piotra Wielkiego, czy Leonarda da Vinci

Antoni Gołubiew: Bolesław Chrobry

Teodor Parnicki: Aecjusz, ostatni Rzymianin, Srebrne orły, Koniec Zgody Narodów, Twarz Księżyca, Słowo i ciało

Hanna Malewska: Wiosna grecka, Żelazna korona, Listy staropolskie z epoki Wazów

Zofia Kossak-Szczucka: Bursztyny, Bez oręża, Król trędowaty, Krzyżowcy

Karol Bunsch: Dzikowy skarb, Ojciec i syn, Rok tysięczny, Aleksander, Odnowiciel, Bracia

Mark Ałdanow: powieść biograficzna o Włodzimierzu Leninie

Podsumowanie

Powieść historyczna przeplata w sobie akcję historyczną z literacką. Za założyciela powieści historycznej uważa się Waltera Scotta. Wyróżniamy dwa podziały powieści historycznej, czyli ze względu na: sposób przedstawienia świata w powieści, jak i powieść w stosunku do aktualnych źródeł historycznych. Każdy, kto chce zanurzyć się w lekturze powieści historycznej powinien sięgnąć po nazwiska m.in.: Prus, Parnicki, Żeromski, Sienkiewicz, Scott, czy Dickens.

Podobne poradniki