Biesy | Łagodna | Sobowtór - Fiodor Dostojewski
Tytuł oryginału:
Бесы (Biesy) | Кроткая (Krotkaja) | Двойник (Dwojnik)
Tłumaczenie: Tadeusz Zagórski, Zbigniew Podgórzec, Gabriel Karski, Seweryn Pollak
"Biesy" to powieść alegoryczna, dotyczącą dramatycznych wydarzeń w Rosji i Europie. Akcja utworu rozgrywa się ok. 1870 roku, w prowincjonalnym mieście rosyjskim. Oś fabularną stanowi przedstawienie metod działania antypaństwowego terroryzmu oraz struktury organizacyjnej rosyjskich wywrotowców. Chcąc osadzić swą powieść jak najbardziej we współczesnych realiach, Dostojewski przeniósł na jej karty wiele elementów ówczesnego życia społeczno-politycznego. Inspiracją do powieści były dzieje spisku Siergiusza Nieczajewa (1847–1882), który stał się pierwowzorem postaci Piotra Stiepanowicza Wierchowieńskiego w tej powieści.
"Biesy" stanowić miały początkowo pierwszą część pięciotomowego cyklu "Żywot wielkiego grzesznika", jednak swego pierwotnego zamiaru pisarz nie zrealizował. Chronologicznie trzecie z dzieł Dostojewskiego, interpretowane bywa jako pamflet na ruch rewolucyjny, rozległa (choć nie w pełni obiektywna) panorama myśli rosyjskiej, a także powieść z kluczem...
"Łagodna" to niebanalna opowieść o miłości i ludzkim cierpieniu, w której Dostojewski ukazał tragiczne losy kobiety i mężczyzny połączonych małżeństwem. Jednak małżeństwo to było z gruntu złe, toksyczne i żona posuwając się do ostateczności, popełnia samobójstwo. Małżeństwo to nie opierało się na obustronnej miłości, ale na chorych ambicjach męża. Czterdziestoletni mężczyzna wybrał młodą, niespełna szesnastoletnią dziewczynę na żonę, mniemając, że będzie mu nią łatwo kierować. Traktując żonę jako swoją prywatną własność stworzył jej piekło psychiczne na ziemi. Kobieta początkowo pragnęła być przyjaciółką i partnerką swojego męża. Jednak charakter mężczyzny wykluczał możliwość jakiegokolwiek dialogu, ponieważ szczerą rozmowę z żoną traktował jako ujmę na swoim honorze. Od żony wymagał jedynie szczerego i bezwzględnego uwielbienia. Takie rozumienie pojęcia dialogu przez bohatera doprowadziło kobietę i mężczyznę do samotności we dwoje.
"Łagodna" jest wzruszającym opowiadaniem o ludziach, którzy nie potrafili ze sobą rozmawiać. Właśnie dialog stanowi istotę prawdziwego życia. Brak dialogu oznacza tak naprawdę śmierć. Przebudzenie głównego bohatera nastąpiło za późno, zza maski kata i oprawcy żony wyłonił się nieszczęśliwy człowiek… jednak wówczas nie było już czasu na rozmowę.
Sobowtór (podtytuł: Poemat petersburski) to nowela napisana w roku 1846, nawiązująca do tradycji rosyjskich przedstawicieli romantyzmu. Dostojewski nawiązał tu do zjawiska rozdwojenia świadomości i dowodził, że przyczyną tego są mechanizmy społeczne.
Główny bohater, Goladkin, to typowy "szary człowiek" poniewierany przez swoich zwierzchników, który decyduje się zrobić wszystko, by wyrwać się z niemocy i zrobić karierę. Goladkin popada jednak w obłęd, widząc swojego sobowtóra - Goladkina juniora.
Spis treści:
Biesy (tłum. Tadeusz Zagórski, Zbigniew Podgórzec
Od redakcji
Łagodna (tłum. Gabriel Karski)
Przypisy
Sobowtór (tłum. Seweryn Pollak)
Od redakcji
Seria: Złota seria | Fiodor Dostojewski - Dzieła wybrane
942 str., oprawa twarda, obwoluta, format 120x185
Stan: b.dobry
Wyd.: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984
ISBN: 83-06-00889-8 (Fiodor Dostojewski - Dzieła wybrane - całość)
|
